تهويه مطبوع در بیمارستان

اهميت و حساسيت بحث تهويه مطبوع در بيمارستان سبب شده است که طراحي تاسيسات مکانيکي آن را از پيچيدگي خاصي برخوردار باشد . در نتيجه دقت در محاسبات و رعايت اصول استانداردهاي بين المللي که در مورد بيمارستانها وضع شده است بايستي دقيقا مد نظر تاسيسات باشد، از طرفي بحث درمان بيمار در کنار ايجاد شرايط آسايش انسانها نيز از نکات اساسي تهويه مطبوع در بيمارستان است .
1- تهويه مطبوع
تمامي فضاهاي يک بيمارستان اعم از اتاقهاي عمل ، جراحي ، ريکاوري ، بخش هاي بستري ، آزمايشگاهها و ... نياز به گرمايش در زمستان و سرمايش در تابستان را دارند . دما و درصد رطوبت و نياز هواي تازه در بعضي از فضاها داراي اهميت زيادي است و در بعضي ديگر از فضاها داراي اهميت خاصي نيست . براي آشنايي با نحوه طراحي و انتخاب سيستم هاي مناسب تهويه مطبوع در بيمارستان ابتدا بايستي با مباني طرح آشنا شويم .
1-1 شرايط طرح خارج
براي شهري که قرار است بيمارستان در آن احداث گردد بايستي اطلاعات لازم در مورد دماي خشک و مرطوب هوا در فصلهاي تابستان و زمستان را از آمار اداره هواشناسي کسب نموده و بر اساس معيارهاي آماري دمائي براي زمستان و همچنين براي تابستان براي آن شهر تعيين نمود.
شايان ذکر است که يکي از روشهاي آماري معيار 97 (1/2) درصد براي زمستان و 2(1/2) درصد براي تابستان است .
براي مثال در زمستان طرح خارج را براي مشهد 85 , 14F درصد رطوبت در نظر مي گيرنند . يعني 97(1/2) درصد زمانهاي فصل زمستان دما از اين عدد بالاتر است و همچنين در تابستان طرح خارج مشهد داراي دماي خشک 96F و دماي رطوبت 67 F يعني فقط 2(1/2) درصد کل زمانهاي فصل تابستان دما از اين عدد بالاتر است .
2-1 شرائط طرح داخل
تحقيقات پزشکي نشان داده شده است که کنترل دما و رطوبت و استفاده از تهويه مطبوع براي معالجه و درمان بيماران بسيار موثر و مفيد است . براي مثال تامين محيط گرم براي مدت نسبتا طولاني سبب بهبود بيماران مبتلا به روماتيسم مي گردد .
همچنين در بيماران قلبي که سيرکولاسيون خون جهت دفع حرارت از بدن به خوبي عمل نمي کند، توصيه مي شود ، در شرائط آب و هوايي مناسب که سبب دفع حرارت از بدن توسط تشعشع و تبخير مي گردد ، قرار گيرند .
تمامي موارد فوق بيانگر اين مطلب است که بحث تهويه مطبوع در بيمارستان علاوه بر ايجاد آسايش انسان هدف درمان را نيز دنبال مي کند . همچنين فرق عمده سيستمهاي تهويه بقيه ساختمانها با بيمارستان اين است که شرايط طرح داخل بايستي شرائط تميز و عاري از عفونت و آلودگي باشد . براي رسيدن به اين هدف بايستي مسير حرکت هوا در تمامي فضاها تحت کنترل باشد .
فيلتراسيون هوا و خارج نمودن هواي محيط هاي کثيف و بودار نيز از وظايف طراحان تاسيسات بيمارستان است .
معمولا حساسيت موارد فوق در بيمارستان هايي که داراي بخش سوختگي هستند بيشتر است ، سوختگي سبب ايجاد ضعف شديدي در بدن مي شود . بدين جهت در موارد زياد عفونت باعث مرگ و مير اين بيماران مي گردد و بايستي با رعايت اصول کنترل مسير هوا از توزيع آلودگي و عفونت جلوگيري نمود.
طرح داخل از لحاظ دما و رطوبت
بر اساس کارهاي تجربي و آزمايشي انجام شده شرائط طرح داخل کليه فضاهاي بيمارستاني چه در تابستان و چه در زمستان توسط ASHRAE تعيين شده است . محدوده دما و درصد رطوبت نسبي براي اتاقهاي عمل در تابستان و زمستان دما در محدوده 76 درجه فارنهايت تا 68 درجه فارنهايت و رطوبت نسبي در محدوده 60 – 50 درصد است .
براي بخشهاي بستري در تابستان محدوده دما 86-75 و درصد رطوبت 60-30 است و در زمستان دما 86 درجه فارنهايت و درصد رطوبت در محدوده 60-30 درصد است . همچنين در اتاقهاي ريکاوري در تابستان و زمستان دما 75 درجه فارنهايت و محدوده رطوبت بين 60-50 درصد است . براي بقيه فضاهاي بيمارستان نيز دما و درصد رطوبت جداول مربوطه تنظيم شده و خوانندگان جهت اطلاع بيشتر مي توانند به مرجع مراجعه نمايند .
طرح داخل از لحاظ هواي تازه ، چرخش هوا و فشار نسبي هوا
بدليل اهميت مسئله آلودگي هوا و انتشار آن در بيمارستان تامين هواي تازه و ميزان چرخش آن و فشار نسبي هوا از جايگاه ويژه اي برخوردار است . براي يافتن هر کدام از آيتم هاي فوق در بشخهاي مختلف بيمارستان ASHRAE جداولي ارائه کرده است در اينجا چند فضاي مهم در بيمارستان را مورد بحث قرار مي دهيم .
الف- اتاق عمل
- به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل اتاقهاي عمل، فشار نسبي اين فضا مثبت است .
- هواي اتاق عمل مجددا به داخل بر نمي گردد مستقيما اين هوا به محيط تخليه مي شود به عبارت ديگر هواسازي اتاق عمل داراي کانال برگشت نمي باشند و از صد در صد هواي تازه استفاده مي کنند .
- در هر ساعت پانزده مرتبه حجم هواي اتاق عمل بايستي جابجا گردد .
- در هر ساعت پانزده مرتبه حجم هواي اتاق عمل با هواي تازه تعويض مي گردد .
اتاق استراحت بعد از عمل
- به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل، فشار نسبي اين فضا مثبت است
- هواي اين اتاق نيز برگشت داده نمي شود.
- در هر ساعت شش مرتبه حجم هواي اتاق استراحت بعد از عمل بايستي جابجا گردد .
- در هر ساعت دو مرتبه حجم هواي اتاق استراحت بعد از عمل با هواي تازه تعويض مي گردد .
اتاق بستري
- فشار نسبي اتاق بستري صفر است .
- هواي اتاق بستري برگشت داده نمي شود.
- در هر ساعت دو مرتبه هواي اتاق بستر جابجا مي گردد .
- در هر ساعت دو مرتبه حجم هواي اتاق بستري بعد از عمل با هواي تازه تعويض مي گردد .