هوش مصنوعی(Artificial Intelligenc)، به عنوان یکی از شاخه های علوم کامپیوتر ، تکنولوژی پیشرفته‌ای است که می‌تواند در زمینه‌هایی وسیعی به کار گرفته شود و توانایی های آن به سرعت در حال توسعه است. هوش مصنوعی قدرت بسیار بالایی در زمینه تجزیه و تحلیل حجم بالایی از داده ها ،تشخیص الگوها و پیش بینی نتایج دارد و این توانایی باعث شده به بخش های مختلف درمانی و پزشکی و همیچنین داروسازی راه پیدا کند.
هوش مصنوعی در صنعت پزشکی
هوش مصنوعی با الگوریتم هایی که دارد می‌تواند مقادیر زیادی از اطلاعات پزشکی از جمله سوابق بیمار، نتایج آزمایشگاهی، اسکن‌های تصویربرداری و اطلاعات ژنتیکی را برای شناسایی الگوها و تشخیص ناهنجاری‌هایی که ممکن است برای پزشکان آشکار نباشد، تجزیه و تحلیل کنند.
بنابراین افزایش دقت در تشخیص بیماری و کمک به متخصصان در تصمیم گیری از اهداف اولیه هوش مصنوعی در حوزه سلامت است.
این فناوری امکان نظارت مستمر بر وضعیت بیمار را چه در مراکز درمانی و چه خارج از آن فراهم می کند.
هوش مصنوعی به کمک تکنیک های یادگیری ماشین قادر است از داده های جدید بیاموزد و به مرور زمان قابلیت های تشخیصی خود را اصلاح کند و تشخیص سریعتر ،دقیق تر و کاهش خطا و بهبود نتایج را به ارمغان آورد.
به طور مثال لباس های مجهز به حسگر های هوش مصنوعی با الگوریتم های خاصی می توانند علایم حیاتی ،سطوح فعالیت ،الگوهای خواب و سایر داده های مربوط به سلامت را به طور مستمر ردیابی می کند و به محض دریافت تغییر در وضعیت بیمار افراد مربوطه را در جریان قرار داده تا اقدامات لازم توسط افراد متخصص انجام گیرد.
یا سیستم های مجهز به نظارت از راه دور می توانند به تسهیل پزشکی از را دور کمک فراوانی کنند، که این امر نیازمند تخصص انسانی در تفسیر نتایج و تصمیم گیری های درمانی لازم ، است و یک رابطه همزیستی بین هوش مصنوعی و متخصصان عرصه پزشکی را می طلبد. متخصصان مراقبت های بهداشتی باید به اندازه کافی آموزش ببینند تا بتوانند بینش‌های تولید شده توسط هوش مصنوعی را به طور مؤثر تجزیه و تحلیل کنند.
یکی از چالش های موجود در به کارگیری هوش مصنوعی در عرصه پزشکی نقض حریم شخصی بیمار و دسترسی غیر مجاز به اطلاعات حساس بیمار توسط هوش مصنوعی است، که این امر وضع مقررات سخت گیرانه برای حفظ حریم شخصی بیمار را می طلبد تا در اعتماد نسبت به کادر درمانی خدشه ای وارد نشود.
هوش مصنوعی چگونه به کمک داروسازان می آید ؟
صنعت داروسازی یکی از حوزه‌هایی است که هوش مصنوعی در آن کاربرد‌های بسیار زیادی دارد. هوش مصنوعی در داروسازی در تمام مراحل تولید تا عرضه آن به کار گرفته می شود.
این فناوری در دارو سازی در مراحل:
* پژوهش و مطالعات بالینی برای ساخت دارو
*در طراحی و ساخت دارو
*توسعه وبهبود فرآیند تولید
*عرضه دارو به بازار
*مارکتینگ و فروش محصولات دارویی
* تعیین دوز مصرفی دارو
*تغییر کاربری دارو
*کنترل کیفیت و تضمین کیفیت دارو
*پیش بینی اثرات سینرژیستی و انتاگونیستی دارو
*پیش بینی نتایج درمان
*شناسایی بیماریهای کمیاب و جمعیت مبتلا
*شخصی‌سازی داروها
*پردازش داده‌های زیست پزشکی و بالینی
*تجزیه و تحلیل الگوی ژنتیکی
*نانوپزشکی ترکیبی
*نانو انفورماتیک و …
کاربرد دارد.
این همه توانایی باعث شده ابرقدرت های صنعت داروسازی زودتر از دیگران به استفاده از هوش مصنوعی رو آوردند. آنها چند سالی است که تحقیقات و پژوهش‌های خود را درباره نحوه به‌کارگیری هوش مصنوعی در تولید دارو آغاز کرده‌اند. به عنوان مثال شرکت های بزرگی مثل فایزر ،جانسون اند جانسون و سانوفی از این دسته اند.
چرا هوش مصنوعی؟
بیشتر تلاشها برای تولید دارو به شکست می انجامد به همین دلیل هزینه ساخت داروهای جدید در این صنعت بسیار بالاست. به منظور پایین آوردن هزینه های تحقیق و توسعه داروهای جدید می بایست از هوش مصنوعی در صنعت داروسازی بهره بگیریم.
هوش مصنوعی می‌تواند نرخ موفقیت در صنعت داروسازی را افزایش دهد و همچنین روند توسعه داروها را سرعت ببخشد که یکی از نتایج آن، صرفه‌جویی چندین میلیارد دلاری خواهد بود.
در واقع هوش مصنوعی در درمان بیماری های پیچیده و نادر به داروسازی ها کمک می کند . همچنین درتشخیص به موقع و کنترل و مدیریت بیماریهای شناخته شده ای که درمان مشخصی ندارند مثل آلزایمر ،اوتیسم ،پارکینسون بسیار موثر است ؛ بنابراین، میتوان گفت هوش مصنوعی در این صنعت علاوه بر ایجاد فرصتهایی چون کاهش زمان و هزینه ساخت دارو، باعث بهبود تکنیکهای ساخت دارو ، ایجاد نوآوری در آن ، آموزش نیروی کار ماهر و تطبیق آنها با محیط کاری جدید میشود.
این فناوری با استفاده از الگوریتم‌های خودکار کارهایی را انجام می دهد که در گذشته توسط انسان‌ها انجام می شد. این الگوریتم‌ها می‌توانند مجموعه داده‌های زیاد بدست آمده از آزمایش‌های بالینی و مقالات تئوری را با سرعت بالایی بررسی کنند تا به الگوهای نهفته در آزمایشات پی ببرد.این اقدامات اگر توسط انسان انجام گیرد، چندین ماه طول می‌کشد اما توسط هوش مصنوعی فقط ذر عرض چند ثانیه انجام می گیرد و امکان درک بهتر مکانیزم بیماری را فراهم کرده و دارو های احتمالی جدید را کشف می کند.
محدودیت ها ومعایب هوش مصنوعی درصنعت داروسازی
حدود نود درصد داروسازی های بزرگ،از سال پیش پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی خود را کلید زدند که از میان آنها میتوان به کمپانی‌های بریتانیایی اشاره کرد.
در سیستم های هوش مصنوعی دسترسی به داده های گسترده و با کیفیت برای طراحی دارو از اهمیت بالایی برخوردار است.به همین دلیل شرکت های کوچک داروسازی در کسب داده های لازم میتنی بر هوش مصنوعی با مشکل مواجه هستند و این یکی از محدودیتهای استفاده از این فناوریست.
با وجود توانایی هوش مصنوعی در ساده سازی آزمایشات دارویی و تجزیه و تحلیل سریع و ساده اطلاعات بیماران ، دانشمندان از بابت اتکای بیش از حد به بازوهای کنترل خارجی تولید شده توسط هوش مصنوعی نگرانی هایی دارند و به حفظ استانداردهای دقیق برای اثربخشی داروها و ایمنی آن تاکید فراوان دارند.
شکست های گذشته باعث شده نگرانی هایی در مورد ایمنی ،تاثیرداروها و انطباق با قوانین و مقررات داروهای طراحی شده با هوش مصنوعی وجود داشته باشد. بنابراین در اطمینان از داروهای توسعه یافته توسط هوش مصنوعی نسبت به داروهای سنتی جای تردید وجود دارد.
کلام آخر
با وجود معایبی که این تکنولوژی دارد و تردید هایی که بر سرراه نتایج به دست آمده از آن وجود دارد به دلیل رشد روز افزون هوش مصنوعی در دنیا ،داروسازی های کشور برای اینکه در رقابت های جهانی حرفی برای گفتن داشته باشند ناگزیرند با این تکنولوژی همگام شوند .